CHUYỆN XƯA - TÍCH CŨ - LUẬN NAY
Chủ Nhật, 8 tháng 11, 2015
CHƯƠNG I CHUYỆN XƯA - TÍCH CŨ - LUẬN NAY
I. Chuyện Xưa - Tích Cũ.
Chuyện con ve sầu và nước Ngô
Một sớm,
Thái tử Hữu mang cung tên vào cung, vừa lúc gặp vua cha Ngô Phù Sai.
Nhà vua
hỏi:
- Con mang
cung tên đi đâu mà áo quần ướt sũng thế này?
Thái tử nói:
- Con đi săn vô ý bị sụp hầm.
Vua Ngô
gạn hỏi:
- Sao lại
vô ý sụp hầm?
Thái tử
nói:
- Con thấy
con ve đang kêu, toan rình bắt. Bất ngờ, con thấy con bọ ngựa đưa càng lên bắt
con ve, lại thấy con chim sẻ đậu gần đó muốn đớp con bọ ngựa. Con bèn lui lại
chuẩn bị bắn con chim sẻ, không ngờ con bị sa xuống hố sình!
Nhà vua
nói:
- Con chỉ
biết ham cái lợi trước mắt mà không nghĩ đến cái hại phía sau. Thiên hạ có ai
ngu như con không?
Thái tử
nói:
- Vậy mà
có kẻ ngu hơn con! Lỗ vốn là nước lễ nhạc, trước có Chu Công, sau có Khổng Tử,
không xâm phạm gì đến Tề, thế mà Tề vẫn cất quân đánh, tưởng là lấy được Lỗ.
Nước Ngô muốn cứu nước Lỗ xuất quân đánh Tề. Nào hay khi nước Ngô đang vượt
ngàn dặm đánh Tề thì nước Việt đem quân cảm tử đánh úp nước Ngô!...
Ngô Phù
Sai nổi giận hét:
- Cút!
Cút... Đó là luận điệu của thằng giặc già Ngũ Viên (Ngũ Tử Tư )! Thằng giặc ấy
tao đã giết rồi! Nếu mày là con tao từ nay đừng nói đến việc đó nữa!
Thái tử
Hữu sợ hãi lui ra.
Lời Bàn:
Trước đây
tướng quốc nước Ngô là Ngũ Tử Tư lao tâm, khổ trí can gián vua Ngô Phù Sai về
việc vua Ngô đem quân đánh nước Tề, cứu nước Lỗ. Vì Ngũ Tử Tư tiên liệu nước
Việt sẽ thừa dịp đem quân đánh úp nước Ngô. Kết quả Ngũ Tử Tư bị Ngô Phù Sai
giết đi vì vua Ngô tin rằng nước Việt sẽ không bao giờ làm phản. Thái tử Hữu
biết chuyện mượn hình ảnh con ve, con bọ ngựa, con chim sẻ và việc bản thân bị
sụp hầm để chỉ rõ tình hình ở các nước Lỗ, Tề, Ngô, Việt nhằm nói lên cục diện mà nước Ngô đang đối
mặt những mong Ngô Phù Sai không hành sự sơ suất, bất cập, phạm lỗi lầm...
Đáng
tiếc!Người đời nói:"Không kẻ nào điếc bằng lòng người không muốn nghe,
không kẻ nào mù bằng người không muốn thấy".
Ngô Phù
Sai không ngu nhưng ông không muốn nghe những lời can gián phải. Ngô Phù Sai
không giết con mình nhưng ông hội các nước chư hầu, cất quân đi đánh Tề thêm
lần nữa. Ngờ đâu nước Việt kéo đại quân sang, đánh úp nước Ngô và giết chết
Thái tử Hữu. Việc này chẳng khác nào Ngô Phù Sai giết con.
Nếu mắng
Ngô Phù Sai vừa đui, vừa điếc đã phạm sai lầm dẫn đến nước mất, nhà tan, gián
tiếp hạ sát con mình thì hẳn là Ngô Phù Sai không nhận lỗi dù rằng lỗi lầm rõ
ràng, xác thực.
Tiếc thay!
Không kẻ nào điếc bằng lòng người không muốn nghe, không kẻ nào mù bằng người
không muốn thấy.
Biết lẽ ngược xuôi
Ở đời có
lắm việc trông có vẻ như ngược mà sự thật thì xuôi, có lắm việc có vẻ như xuôi
mà thật ra lại ngược. Ai biết rõ việc thật giả, ngược xuôi sáng rõ thì người ấy
mới được xem là người có hiểu biết. Phàm cái gì đã đến cùng cực thì tất nhiên
phải quay trở lại, dài quá thì
tất phải ngắn dần đi, ngắn quá thì tất lại dài ra. Đó là cái lẽ tự nhiên như thế.
Trang
Vương, vua nước Kinh muốn đánh nước Trần, cho người sang nước Trần do thám.
Viên tướng
sang nước Trần do thám một thời gian rồi trở về, nói:
- Nước
Trần không nên đánh.
Trang vương
hỏi:
- Tại làm
sao không nên đánh?
Viên tướng
do thám thưa rằng:
- Vì nước
Trần có thành cao, hào sâu, kho lương tích trữ nhiều,... Thế nên, nước ta rất
khó đánh thắng nước Trần,...
Lúc bấy
giờ, Ninh Quốc là một triều thần của nước Kinh bước ra, nói:
- Như thế
thì nên đánh nước Trần lắm.
Trang
vương lại hỏi:
- Tại làm
sao nên đánh?
Tướng Ninh
Quốc liền trình bày:
- Bởi lẽ
nước Trần vốn là nước nhỏ mà kho tàng tích trữ nhiều thì chắc hẳn là thuế má
nặng, thuế má nặng thì tất dân đói nghèo và oán thán triều đình. Thành cao, hào
sâu thì phục dịch nhiều, phục dịch nhiều thì tất sức dân kiệt quệ, nhuệ khí,
tinh thần dân tộc suy giảm. Nếu đại vương đem quân sang đánh tất sẽ lấy được
nước Trần.
Trang
Vương nghe lời, cất quân đánh sang, quả nhiên lấy được nước Trần .
Lã
Thị Xuân Thu
Lời Bàn:
Ở đời có
lắm cái tưởng là xuôi mà thực là ngược, có lắm cái được cho là ngược mà thực
lại là xuôi. Ngược xuôi điên đảo rất là khó phân định. Chỉ có người nào không
chỉ xét đoán bề ngoài, rõ biết cái đầy vơi, tròn khuyết, dài ngắn,… ảnh hưởng
qua lại lẫn nhau thì mới nhận định chuẩn xác được. Như viên tướng đi do thám
của vua Trang Vương dù rằng đến tận nơi tìm hiểu, nắm bắt tình hình nước Trần
mà vẫn không thể cho ra được nhận định đúng đắn về nội tình của nước Trần.
Do bởi viên
tướng đó bị trói vào cái thấy nghe hay biết chủ quan, phiến diện. Tướng Ninh
Quốc dù không trực tiếp sang nước Trần nhưng ông lại dùng sự khách quan, tổng
thể và lấy cái lý lẽ thật giả, đúng sai, xuôi ngược,… tột cùng mà rõ biết nội
tình của nước Trần.
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét