HomeĐạo của Mặc Tử
Thứ Hai, 4 tháng 1, 2016
Mặc Tử là
người ở nước Lỗ nhân dịp sang nước Tề, đã ghé qua nhà người bạn cũ.
Người bạn
nói với Mặc Tử rằng:
- Bây giờ
thiên hạ ai còn biết đến việc nghĩa, một mình ông tự khổ thân để làm việc
nghĩa, thì có thấm vào đâu! Chẳng thà thôi đi có hơn không?
Mặc Tử
nói:
- Bây giờ
tôi hỏi ông “Một nhà có mười đứa con, một đứa đi cày, chín đứa ngồi ăn không
làm thì đứa đi cày chẳng nên càng chăm cày hơn lên ư? Tại sao thế? Tại đứa ngồi
ăn không thời nhiều, đứa đi cày thời ít, không gắng sức làm thì lấy gì mà ăn?
Bây giờ người thiên hạ chẳng ai chịu làm việc nghĩa thì ông phải biết khuyên
tôi càng nên làm mới phải, có đâu lại ngăn tôi như thế!".
Chú Thích:
Mặc Tử là
tên bộ sách của Mặc Ðịch soạn, ông sinh vào thời Chiến Quốc. Là một học giả,
nhà tư tưởng lớn của đất nước Trung Hoa. Học thuyết của Mặc Địch thể hiện ông
là người sống rất gần gũi với thực tế xã hội và người lao động. Tư tưởng của
Mặc Tử chứa đựng chủ nghĩa kiêm ái, yêu người như yêu mình.
Ở 10 chủ
trương lớn trong sách Mặc Tử có chủ trương Thượng đồng với nội dung thể hiện sự
ràng buộc con người thuộc mọi thành phần, tầng lớp xã hội đều phải tuân thủ
nghiêm ngặt theo lý lẽ và cả quan niệm tốt xấu, đúng sai chung nhất mang tính
đa số hoặc do sự quy định, các nguyên tắc, quan điểm,… ở người đứng đầu, người
lãnh đạo. Những con người thuộc thành phần, tầng lớp bị trị không được có chủ
trương, chính sách riêng khác,…
Về sau,
Hàn Phi đã kế thừa, phát huy và trình bày hệ tư tưởng này lại một cách rõ ràng, sát với thực tiễn cuộc
sống. Cụ thể là:
Pháp luật
không dựa theo người
sang... Khi đã thi
hành pháp luật thì kẻ khôn ngoan,
gian xảo cũng không bỏ qua,
nhân nhượng; kẻ trí dũng, cuồng ngông cũng không
dám tranh, không tự
tiện làm càn. Trừng trị cái sai không tránh kẻ đại thần, người có công, thưởng cái đúng không bỏ sót nơi kẻ thất phu, hạ tiện,…
Lời Bàn:
Trong khi
nhân tâm thế sự suy đồi, mình là người còn đứng vững được thì sao lại chịu suy
đồi với thiên hạ cho cùng trôi một loạt. Vì nếu ai cũng như thế cả thì còn đâu
là người cảnh tỉnh được kẻ u mê để mà duy trì lấy nhân tâm thế đạo nữa? Cho nên
những người thức thời, có chí dù ở vào cảnh đời biến loạn đến đâu cũng không
chịu đắm đuối vào sự bất nghĩa. Khác nào như cây tòng, cây bách, mùa đông sương
tuyết mà vẫn xanh, như con gà trống khi bình minh lên thì dù cho mưa gió tối
tăm mà vẫn gáy,... Những bậc ấy chẳng những thế mà thôi, lại còn đem bao nhiêu
tinh lực, tâm trí ra cố gắng giữ lấy phong hóa mà dìu dắt, mà đưa đường cho
những kẻ u mê, đắm lối.
Như thầy
Mặc Tử, rõ biết đạo đời đang suy biến vì thế đã coi sự làm việc
"Nghĩa", sự cổ động việc nghĩa như trách nhiệm, là việc của chính
mình cần phải làm.
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét