Home Home » Blog doavouu » Sự Vi Diệu Của Phật Tánh_Giải Mã Đạo Phật 2.0

Sự Vi Diệu Của Phật Tánh_Giải Mã Đạo Phật 2.0

Thứ Bảy, 29 tháng 6, 2019


Sự Vi Diệu Của Phật Tánh_Giải Mã Đạo Phật 2.0

Trước khi nói đến sự vi diệu của Phật tánh, chúng ta cần phải biết khái niệm về Phật tánh được định nghĩa như thế nào?
Và Ngạo Thuyết đã lướt wed để tìm xem “Phật tánh là gì?”. Dựa vào cổng thông tin internet Ngạo Thuyết đã có được những thông tin về Phật tánh như sau:
Phật tánh là một thuật ngữ được sử dụng thường xuyên trong Phật giáo Đại Thừa, nhưng không phải dễ dàng để hiểu được ý nghĩa sâu sắc của nó. Về cơ bản, Phật tánh được xem là bản chất vốn có của tất cả chúng sinh. Do đó, tất cả chúng sinh đều có khả năng đạt được gác ngộ.
Chúng ta có thể tìm thấy nhiều cách luận giải và giáo lý về Phật tánh nhưng đa số có thể khó hiểu cho những người Phật tử. Đó là bởi vì Phật tánh không phải là một phần của sự hiểu biết thông thường và ngôn ngữ không thể diễn tả chính xác về nó.
Phật tánh hay Phật tính là một trong những nền tảng quan trọng và đầy cảm hứng nhất trong Phật giáo Đại Thừa. Hoa Sen là biểu tượng nổi bật nhất để nói về Phật tánh. Hoa sen (Phật tánh) phá vỡ lớp bùn dơ bên dưới (tạp chất che mờ tâm trí) để vương lên đón ánh nắng mặt trời.
Định nghĩa nhanh nhất về Phật tánh là Tâm sáng suốt có trong chúng sinh sẽ xóa bỏ tất cả phiền não để đạt giác ngộ. Nói cách khác, tất cả chúng sinh đều có tiềm năng thành Phật.
Theo Tulku Urg Rinpoche “Bản chất của Đức Phật bao gồm toàn bộ… Bản chất Phật hiện diện cũng giống như mặt trời đang hiện diện trên bầu trời”.
Mặt trời có thể bị che khuất bởi những đám mây, nhưng nó luôn ở đó. Bản chất Phật của chúng ta bị che khuất bởi những chấp trước và phiền não, nhưng nó luôn ở đó. Nó không phải là cái gì chúng ta có (như một linh hồn) mà là một thứ chúng ta đang có.
“Phật tánh thường được mô tả như mặt trời đằng sau những đám mây. Mặt trời luôn ở đó, ngay cả khi bạn không thể nhìn thấy nó. Nhưng khi sự tắc nghẽn thị giác biến mất, mặt trời được nhận diện rõ ràng chân thật. Tất cả chúng sinh đều là chư Phật, nhưng bị che khuất bởi những tạp chất và phiền não do quan niệm sai lầm gây ra. Khi những tạp chất đó được loại bỏ, thì có Phật quả.”- Karmapa Rangjun Dorje.
Tất cả chúng sinh đều có Phật tánh, do bị che khuất bởi tham ái và vô minh, nhưng cuối cùng, với lòng bi mẫn, thực hành, thiền định và từ bỏ, chúng ta có thể “nổi lên từ rác bẩn” như hoa sen tinh khiết từ bùn.
Khái niệm về Phật tánh có thể được bắt nguồn từ một điều mà Đức Phật Thích Ca đã nói, và nó được ghi lại trong kinh Tạng Pali:
“Tỳ kheo, đó là tâm trí, và nó bị ô nhiễm bởi những phiền não. Người bình thường sẽ không thể nhìn thấy rõ ràng như nó thực sự có mặt, đó là lý do tại sao tôi nói với bạn rằng – người bình thường – không có sự phát triển của tâm.
“Tỳ kheo, đó là tâm trí, và nó được giải phóng khỏi những phiền não. Những đệ tử được dạy dỗ bởi những người thầy cao quý sẽ nhận ra nó thực sự có mặt, đó là lý do tại sao tôi nói với bạn rằng – những đệ tử được dạy dỗ bởi những người cao quý – có sự phát triển của tâm.” [Bản dịch Thanissaro Bhikkhu ].
Đoạn văn này đã dẫn đến nhiều lý thuyết và diễn giải trong Phật giáo thời kỳ đầu. Các tu sĩ và học giả cũng phải vật lộn với các câu hỏi về thuyết vô ngã(anatta), và làm thế nào để một người không có bản ngã lại có thể được tái sinh, bị ảnh hưởng bởi nghiệp, hay trở thành một vị Phật. Tâm sáng suốt này hiện diện trong mỗi chúng sinh dù ta có nhận thức được hay không.
Phật giáo Nguyên Thủy không đặt niềm tin vào Phật tánh. Tuy nhiên, những trường phái Phật giáo khác bắt đầu mô tả Phật tánh như là một ý thức tinh vi, vốn hiện diện trong tất cả chúng sinh, hoặc như một tiềm năng cho sự giác ngộ lan tỏa khắp mọi nơi.
Phật giáo nguyên thủy không nói một cách rõ ràng là có bản chất của Phật. Và đôi lúc, Phật tánh còn vấp phải sự phản đối từ một số người theo trường phái này, vì họ dựa vào thuyết vô ngã và khẳng định rằng, không thể có một “cái tôi vĩnh cửu bất diệt” tồn tại trong một cá thể nằm trong vòng luân hồi.
Tuy nhiên, giống như hầu hết các khái niệm Đại Thừa như tánh Không hay Bồ Tát, khái niệm chung đều xuất hiện trong kinh điển Pali.
Phật tánh là một bản ngã?
Đôi khi Phật tánh được mô tả như một “cái tôi chân chính” và mọi người đều có Phật tánh. Điều này có thể khiến người ta tưởng tượng rằng, Phật tánh là một cái gì đó giống như một linh hồn, hoặc một số thuộc tính mà chúng ta sở hữu, như trí thông minh hoặc một tính khí xấu. Đây không phải là một cách nhìn chính xác.
Một số người cho rằng, bất cứ sinh vật nào cũng có Phật tánh, nhưng vì kiếp trước họ không nhận ra nên phải làm kiếp súc sinh, và Phật tánh vẫn tồn tại bất diệt theo họ trong vô lượng kiếp cho đến khi nhận thức rõ ràng, giác ngộ.
Quan điểm của Eihei Dogen (1200-1253): Phật tánh không phải là cái gì chúng ta có, mà đó là những gì chúng ta đang có. Và cái gì đó là một hoạt động hay quá trình liên quan đến tất cả chúng sinh. Dogen cũng nhấn mạnh rằng, thực hành không phải là thứ sẽ giúp chúng ta giác ngộ mà thay vào đó là hoạt động của bản chất đã giác ngộ của chúng ta, hay Phật tánh.
Chúng ta hãy trở lại với ý tưởng ban đầu về một tâm trí sáng suốt hiện diện, cho dù chúng ta có nhận thức được hay không. Người thầy Tây Tạng Dzogchen Ponlop Rinpoche mô tả Phật tánh theo cách này:
“… Bản chất căn bản của chúng ta về trí tuệ là một sự mở rộng sáng suốt của nhận thức vượt quá sự tưởng tượng và hoàn toàn không có sự chuyển động của ý nghĩ, những tính chất không thể so sánh được. Từ tính chất cơ bản của sự trống rỗng này, mọi thứ đều được thể hiện, hiện ra như chúng thật sự là.”
Bởi vì chúng sinh bám víu vào ý tưởng sai lầm về một cái tôi tách biệt khỏi mọi thứ khác, họ không có kinh nghiệm như những vị Phật. Nhưng khi bản chất của sự tồn tại được làm sáng tỏ, họ nhận ra Phật tánh luôn ở đó. Mỗi chúng ta đều có bản chất Phật, và bản chất này là giống nhau cho mỗi người chúng ta. Vì vậy nó khác với ý tưởng của một bản ngã.
Nếu không phải là bản ngã, vậy Phật tánh là gì?
Phật tánh là một khái niệm cao cả, được hiểu biết bởi những vị giác ngộ, nhưng theo một cách nào đó, nó luôn hiện hữu trong tâm trí của những người chưa giác ngộ. Trong Uttaratantra, có nói:
“Nó tinh tế, vì vậy nó không phải là đối tượng học hỏi.
Nó là cuối cùng, vì vậy nó không phải là đối tượng của sự chiêm ngắm.
Pháp thân rất sâu sắc, vì vậy nó không phải là đối tượng thiền định … “
Nhận thức được nó ở đó, như nhận được lời dạy của các vị Phật. Nhưng để hiểu chính xác về nó là điều khó khăn. Nó có thể được thảo luận hoặc giảng dạy, nhưng nó là trí tuệ “cuối cùng”, vượt xa khả năng hiện tại của chúng ta để có thể nắm bắt đầy đủ.
Zasep Rinpoche nói rằng:
“Phật tánh là cái gì đó bẩm sinh trong chúng ta, và phát triển Phật tánh có nghĩa là chúng ta phải phát triển những gì cần phát triển. Nói cách khác, ý thức của chúng ta đang phát triển Phật tánh”.
“Ý thức của chúng ta đang nhận thức và gắn nhãn lên các vật thể, nhìn những thứ như chủ thể và vật thể, mối quan hệ giữa chủ thể và đối tượng. Đối tượng của ý thức là phụ thuộc lẫn nhau, phụ thuộc phát sinh và không có sự tồn tại vốn có. Do đó, bản chất thật của ý thức là trống rỗng. Bản chất cuối cùng của tâm là trống rỗng, và nó được nói đến trong Tâm kinh (Heart Sutra): “Tương tự như vậy, ý thức là trống rỗng, và Tánh không cũng là ý thức.” Thức là tánh không. Như vậy, Phật tánh tự nhiên là tánh không của tâm.”
Trong một bài giảng về Phật tánh, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã nói:
“Từ quan điểm của Đức Phật, con người đã qua huấn luyện, thông qua thực hành – có cái mà chúng ta gọi là trạng thái tinh thần giác ngộ cao nhất. Vì vậy, thông qua thực hành, con người, thông qua một loại tịnh hóa trạng thái tinh thần của một người, cuối cùng có thể trở thành một bậc giác ngộ. Ngay cả chính Đức Phật, để có được sự giác ngộ cuối cùng, cũng cần trải qua những thực hành khó khăn…”.
“Tất cả các thụ thể sinh vật, thậm chí cả côn trùng đều có Phật tánh. Hạt của Phật có nghĩa là thức, năng lực nhận thức – hạt giống của sự khai sáng. Đó là quan điểm của Đức Phật. Tất cả những điều phá hoại có thể được loại bỏ khỏi tâm trí, do đó không có lý do gì để tin rằng một số chúng sinh không thể trở thành Phật. Vì mọi sinh vật đều có hạt giống đó”.
Đồng thời, Đức Đạt Lai Lạt Ma cảnh báo rằng, một kinh nghiệm giải phóng chỉ có thể tự phát triển. Không ai có thể làm điều đó cho bạn.
“Đức Phật nói rằng, bạn là bậc thầy của chính mình. Tương lai, mọi thứ phụ thuộc vào vai bạn. Trách nhiệm của Đức Phật chỉ là giúp bạn thấy con đường, đó là tất cả”.
Theo nghĩa này thì chỉ có con người mới có tiềm năng giác ngộ để trở thành một vị Phật, chứ không phải là tất cả chúng sinh! Vì một con kiến dù thông minh cỡ nào, trải qua quá trình huấn luyện như thế nào cũng không thể có nhận thức như một con người được.
Một người khác lại cho rằng:
Phật tánh chỉ là một phép ẩn dụ để nói về tiềm năng giác ngộ của con người, chứ không phải là một cái gì đó tồn tại trong tất cả chúng sinh. Phật tánh, Niết bàn hay giác ngộ tất cả đều rất khó giải thích, vì chúng ta không thể diễn giải sâu sắc cái mà chúng ta chưa trải nghiệm, chưa kiểm chứng được. Tìm kiếm cái gì đó mà chúng ta cũng không biết nó là cái gì thì đúng là bất khả thi. Cho nên, để chúng ta sống hạnh phúc trong cuộc đời này là xác định được nguyên nhân của đau khổ và xử lý nó, đó mới là điều quan trọng.
Tánh Phật, tất cả mọi thứ đều thay đổi, chỉ 1 thứ là không thay đổi, là tánh Phật, mọi thứ trên thế giới này đều có tánh Phật, ai tìm hiểu và nhận ra tánh Phật thì người đó là Phật, thường thì sẽ có một tánh Phật khác hướng dẫn, và đừng quên Phật là một trạng thái nhận thức của con người, chứ không phải là tôn giáo, con người hay là bất cứ gì đang tồn tại.
…
Kinh Phạm võng: Tất cả chúnh sanh đều có sẵn Tánh Giác Ngộ nơi mình (Nhứt thiết chúng sanh giai hữu Phật Tánh). Nhờ có Tánh Giác Ngộ ấy, bổn tánh lành ấy chúng sanh công nhận và thấu đạt lý nhân quả, hiểu cái thể tự nhiên của mình đồng với Phật.
Phật Tánh đó là Tánh Giác Ngộ, Tánh Phật, Bổn Tánh Lành, Mầm Lương Thiện trong mọi loài chúng sinh. Cũng gọi là Như Lai Tánh, đối nghĩa với chúng sanh tánh. Mỗi loài đều có nơi mình Phật Tánh, dầu cho loài nào có thấp hèn tới đâu cũng có khả năng thành Phật. Không trừ loài nào, không một ai mà không có khả năng thành Phật. Pháp Bảo Đàn Kinh phẩm thứ hai viết: “Dẫu kẻ ngu, dẫu người trí cũng đều có Phật Tánh như nhau. Chỉ tại sự mê, ngộ chẳng đồng đó thôi. Cho nên mới có kẻ ngu người trí. Phật Tánh cũng tức là Chân Như, tánh chân thật như thường, như nhiên không biến đổi, chẳng sanh chẳng diệt. Song với kẻ ngu, độn trí, vì bị nhiều dục vọng, nghiệp chướng ngăn che nên khiến cho Phật Tánh, Chân Như bị lu mờ. Còn đối với người trí ít tham, ít dục vọng, thường hành việc tu tập nên Chân Như, Phật Tánh dần dần hiện rõ ra, biết điều sai trái nên tránh, theo lẽ phải, tu tâm dưỡng tánh thì Tánh Giác lần lần hiển hiện.
Phật Tánh nơi ta luôn tiến chớ không phải thối, tích lũy chớ không phải tiêu vong, nó tiến tới mãi, nó khiến cho cảnh trần càng tươi đẹp, càng thuần tịnh, nó đưa lần mọi vật đến gần cái tuyệt đẹp, tuyệt cao, tuyệt diệu, tuyệt trong sáng thánh thiện.
…
Dựa vào những thông tin diễn giải về Phật tánh hiện nay, hẳn là người học Phật chẳng thể, chẳng dễ nhận diện hay nắm bắt được khái niệm cơ bản Phật tánh.
Cụm từ Phật tánh đã bị diễn giải một cách cao siêu, trừu tượng và không kém phần luộm thuộm.
Và bao giờ cũng vậy. Một khi người học Phật không thể sáng rõ một vấn đề về Phật học hoặc để che giấu chỗ “điểm mù” tri kiến Phật, người học Phật thường hay khỏa lấp rằng “Phật pháp không thể nghĩ bàn, đạo Phật là đạo từ bi, là đạo trí tuệ, chỉ khi ta đạt được từ bi và trí tuệ ấy thì ta sẽ tự có câu trả lời. A Di Đà Phật!”.
Bằng vào cách thức đó người học Phật đã tự đâm mù mắt huệ chính mình với những luận thuyết có vẻ cao siêu, uyên áo. Và điều này cũng đã khiến rất nhiều người học Phật không thể chạm đến sự chân thật và gần gũi của chánh pháp Phật môn.
…
Phật tánh thật sự có khó nắm bắt, khó nhận diện đến vậy không? Kinh Phật viết chúng sanh giai hữu Phật tánh đều này đồng nghĩa mọi chúng sanh nơi Tam giới đều có Phật tánh cho dù chúng sanh đó có ở những nẻo giới tối tăm như địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh.
Thật ra Phật tánh là tánh giác. Và khi chúng ta giản đơn hóa vấn đề thì tánh giác chỉ đơn giản là tánh biết của mỗi loài, mọi loài chúng sinh trong Tam giới.
Phật tánh chân thật, mộc mạc chính là cái biết mà mọi loài chúng sinh hiện hữu trong Tam giới đều có. Chính vì vậy Giác giả nói mọi chúng sanh đều có Phật tánh và Phật tánh không bao giờ mất đi cho dù chúng sinh đó hiện diện nơi đâu.
Mọi chúng sanh nơi Tam giới đều có tánh biết và từ tánh biết này mọi chúng sinh sẽ phát triển, tiến hóa hay lui sụt là tùy vào ý thức, nhận thức, tư duy. Và tận cùng của tánh biết chính là sự giác ngộ giải thoát hoàn toàn.
…
Người học Phật vì mê huyền, đắm diệu cũng như dính mắc sự giáo điều cứng nhắc đã vô hình chung thổi phồng khái niệm Phật tánh, khiến Phật tánh trở nên siêu hình, trừu tượng, cao siêu đến khó nắm bắt và rồi trói mình vào định kiến Phật pháp không thể nghĩ bàn.
Tánh biết là giác tánh, là tánh giác giúp mọi loài tiến hóa, nhận biết thế giới quan, biết Tham Sân Si Mạn Nghi, vui buồn, được mất, hơn thua, sống chết.
Con chuột sau khi thoát khỏi cái bẫy hoặc nanh vuốt con mèo sẽ biết cách tránh né những mối nguy tương tự. Tánh giác chỉ đơn giản là thế.
Và khi nhấn mạnh tánh giác là Phật tánh thì đây là cái biết hướng về sự giải thoát hoàn toàn.
Chia sẻ bài viết
Bài liên quan

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét