Mahavira – Người chứng ngộ chinh phục

Mahavira (chữ Phạn: महावीर; chữ Kannada: ಮಹಾವೀರ; chữ Tamil: அருகன் ("Arugan")) có nghĩa là "Đại anh hùng" hay "Anh hùng vĩ đại", sinh năm 599 TCN-mất 527 TCN) tên thật là Vardhamana và là người đã sáng lập ra Kỳ Na giáo (đạo Jaina), một tôn giáo cùng thời với Phật giáo. Ông vốn là một vị hoàng tử nhưng đã từ bỏ cung vàng, điện ngọc để vào rừng tu hành và đắc đạo. Sau quá trình tu đạo, ông nhận thức nhiều vấn đề, từ đó đã cố gắng vượt ra khỏi chủ nghĩa hoài nghi đang thịnh hành trong xã hội Ấn Độ cổ. Ông tán thành học thuyết "Naya" và cố gắng chứng minh tính khả thi của những quan điểm về các vấn đề chung, ông chắt lọc, bổ sung, xây dựng nên học thuyết về đạo Jaina.

Thân thế

Mahavira tên thật là Vardhamana, xuất thân là hoàng tử của bộ lạc Lichavi, vương quốc Kosala. Thuộc đẳng cấp Kshastriya. Năm 19 tuổi, ông lập gia đình và có một con gái. Tới năm 30 tuổi, Vardhamana rời gia đình, từ bỏ vợ con, dấn thân vào cuộc sống khổ hạnh và khỏa thân. Con đường tầm đạo của ông kéo dài 12 năm trời mới thành đạo. Trong thời gian ấy, có thời ông hiệp đoàn với Gosaka, người về sau sáng lập Ajivikas, một hệ phái Ấn giáo phi chính thống khác.

Tới năm 42 tuổi, Vardhamana, thành tựu toàn tri — thuật ngữ Jaina giáo dùng để gọi sự thức ngộ, giác ngộ, vì thế được gọi là một Jina: người chinh phục. Các tín đồ của tôn giáo này được gọi là Jaina — thường viết tắt là Jain — nghĩa là những kẻ đi theo người chinh phục. Danh hiệu Mahavira có nghĩa là Ðại Anh hùng, một biệt danh dùng để tôn vinh cá biệt vị tổ sư này.

Kết thúc 30 năm rao giảng, xây dựng và phát triển Jaina giáo, Mahavira từ trần sau một cuộc tuyệt thực cho tới chết tại Para, nơi gần Patnangày nay. Và nơi ấy từ đó trở thành thánh địa hành hương của mọi tín đồ Jaina giáo.

Cho tới thời điểm nhập diệt, Ðức Mahavira có rất đông đảo đệ tử gồm hai dạng: thứ nhất nam nữ tu sĩ (nữ đông hơn nam); và thứ hai các tín đồ tại gia (cư sĩ), luôn luôn giúp đỡ mọi mặt, đặc biệt về vật chất, cho giới tu sĩ.

Trong Trung Bộ kinh, phẩm 56 Upaly Sutra của Phật giáo có kể lại cuộc tranh luận giữa Đức Phật Sakyamuni (Thích Ca Mâu Ni) và Nigantha Dighatapassi (Trường Khổ Hạnh Giả), một cao đồ của Mahavira. Sau đó, Phật Thích Ca còn thu thập được Gia chủ Upaly, một cao đồ cư sĩ của Mahavira. Kinh còn ghi lại cuộc tường thuật của hai cao đồ ấy cho Mahavira.

Lời giảng của Ðức Mahavira

Gặp trường hợp có những hệ phái khác nhau của một tôn giáo, các học giả khó có thể thẩm định trong những lời tuyên bố không hoàn toàn giống nhau và đang ganh đua nhau ấy cái nào là tiếng nói xác thực của người sáng lập. Nhưng đối với Jaina giáo không có vấn đề đó, vì cả hai hệ phái chính — Svetambara và Digambara — chỉ bất đồng về vài điểm thực hành, đặc biệt ở chỗ tu sĩ nên khỏa thân hay mặc quần áo, chứ không có những thông giải triết học khác nhau về tôn giáo của mình. Do đó, chúng ta có thể khá tự tin khi cho rằng các khái niệm hiện lưu hành trong Jaina giáo thật sự phản ánh trung thực lời giảng dạy nguyên thủy của Mahavira 25 thế kỷ trước.

Ba điểm căn bản trong các lời giảng của Ðức Ðại Anh hùng là:

·         Bác bỏ các nghi lễ Bà la môn như là phương thế để thành tựu giải thoát, ông tái thông giải khái niệm về nghiệp báo mà truyền thống Ấn giáo chính thống ưu tiên áp dụng nó như là hậu quả tuôn trào từ việc cử hành chính xác các nghi lễ.

·         Phủ định sự hiện hữu của cảnh giới thiêng liêng vĩnh cửu, ông tin rằng linh hồn của con người bị mắc kẹt trong thế giới vật chất, cần được giải thoát nhằm thành tựu sự toàn mãn.

·         Biến giới luật bất tổn sinh (bất bạo động - ahimsa) thành tâm điểm tuyệt đối của triết học và đạo đức học thực hành của mình.

Tuy thế, những lời giảng của Mahavira không được ghi thành văn cho tới thế kỷ thứ 2 sau CN. Mãi tới thế kỷ thứ 5, cũng vẫn chưa có bản san định tổng thể các sách thánh chính của Jaina giáo. Ðể am hiểu triết học của mình, mọi hệ phái Jaina giáo đều chấp nhận thẩm quyền và đặt cơ sở xiển dương trên cuốn kinh Tattvartha Sutra (Kinh về những phạm trù nhận thức) do tu sĩ triết gia Umasvarti ghi lại vào khoảng đầu thế kỷ thứ 2 sau CN.

Nguồn https://vi.wikipedia.org/wiki/Mahavira

Mạn đàm:

Ngài Mahavira đã chứng ngộ gì?

Khi người học đạo dấn thân tìm hiểu, tham cứu đạo pháp dễ thường bắt gặp vị đạo sư này chứng ngộ, vị giáo chủ kia chứng ngộ, người này đắc đạo, kẻ nọ đắc đạo… Vậy thực ra chứng ngộ là chứng gì, ngộ gì? Đắc đạo là đắc cái chi, đắc ra làm sao? Và những người được nói rằng chứng ngộ đó có giống nhau không?

Thêm nữa, ở mỗi tôn giáo đều có đề cập đến việc vị giáo chủ chứng ngộ, hoặc môn đồ của những vị ấy chứng ngộ. Vậy ra sự chứng ngộ giữa những người khác nhau ở những tôn giáo khác nhau có là như nhau hay sai biệt?

Việc chứng ngộ hay đắc đạo giữa người này với người kia là rất khác biệt cả ở tầm mức tổng thể đến cả mức độ tinh tế. Việc chứng ngộ giữa người với người trong cùng một hệ thống tôn giáo đã là sai biệt thế nên việc chứng ngộ, đắc đạo ở mỗi hệ thống đạo giáo hiển nhiên là có sự khác biệt rõ rệt.

Vả lại, chứng ngộ hay đắc đạo, đó là những phạm trù, những khái niệm trừu tượng, không dễ nắm bắt hoặc trình bày.

Dẫu vậy, muốn nắm bắt phạm trù chứng ngộ - đắc đạo không hẳn là vô kế khả thi. Chỉ bằng vào tuệ tri khách quan chứ không cần đến tuệ giác chứng ngộ mới nắm bắt được vấn đề chứng ngộ.

Nhìn vào Kì na giáo ta sẽ thấy đây là một pháp tu có thiên hướng khổ hạnh xuất trần, người học đạo, hành đạo ở tôn giáo này cũng tìm về sự giải thoát bằng cách sống khổ hạnh để chinh phục cảm giác, tri giác, ý thức để không còn bị lệ thuộc, thoát ra mọi ràng buộc của ngũ dục. Chính vì vậy, Mahavira khi chứng ngộ thì trở nên là một đại anh hùng – Anh hùng vĩ đại hay là người chứng ngộ chinh phục. Chỉ nhìn vào điểm đến ta sẽ dễ dàng nhận ra Phật Thích Ca và ngài Mahavira chứng ngộ khác biệt. Ngài Mahavira hành pháp chinh phục còn Phật Thích Ca chứng giác ngộ giải thoát hoàn toàn.

Còn với Lão Tử thì trong giáo trình Đạo Đức kinh (nói riêng), trong Lão Giáo (nói chung) không nói đến sự giác ngộ giải thoát hoàn toàn hay việc chinh phục cảm thọ, tri giác, ý thức mà chỉ đề cập đến đạo, quy luật vận hành của đạo. Thế nên người chứng ngộ ở đạo Lão chỉ là người nhận biết, sống thật với đạo, quy luật vận hành của đạo bằng vào sự tùy thuận uyển chuyển. Phạm trù đạo được Lão Tử chú trọng phân tích, trình bày bằng nhiều cách khác nhau, đây là sự đặc sắc riêng biệt của đạo Lão so với các hệ thống tôn giáo khác. Lão Tử nhìn nhận sự tử sinh – sinh tử như là một quy luật vĩnh hằng, bất biến nên giáo trình của Lão Tử là chấp nhận, tùy thuận theo bằng vào đời sống tri túc, thiểu dục. Lão Tử không hề đưa ra khái niệm hay ý tưởng chứng ngộ rời xa sinh tử luân hồi mà chỉ là tùy thuận sống an nhẫn cho qua ngày đoạn tháng.

Và nét đặc trưng rõ rệt của những người chứng ngộ đều thể hiện ở đời sống ít muốn, biết đủ. Người chứng ngộ không xây dựng đời sống ở lối sống phóng túng, xa hoa. Với một đời sống xa hoa, phóng túng, ham quyền lực, thích thể hiện Osho khó thể là hiện thân của một người chứng ngộ.

Phật Thích Ca, ngài Mahavira,… và rất nhiều người chứng ngộ xuất thân từ thành phần vương giả - Sát đế lợi, Bà la môn – song khi tầm đạo họ từ bỏ tất cả và đến khi chứng ngộ họ dấn thân hành đạo, rộng truyền pháp bảo nhưng vẫn sống đời ít muốn, biết đủ. Lão Tử không rõ xuất thân, gia thế nhưng giáo lý Lão Tử phổ truyền mang đậm dấu ấn ít muốn, biết đủ. Vậy nên Osho chỉ nên được nhận diện ở vai trò nhà truyền giáo đại tài, hiển nhiên là xuất phát điểm dấn thân của Osho cũng khởi từ một ý niệm tốt nhưng do tư tưởng vị ngã, cá tính tự phụ và không chứng ngộ đúng mực nên quá trình hành đạo của Osho đã bị trượt dài vào những sai lầm nên về sau Osho đã xây dựng cho bản thân một đời sống phóng túng, xa hoa. Vô hình chung Osho đã trở thành một kẻ mượn đạo tạo đời thành công hiển hách.

…

Người đắc đạo được Lão Tử mô tả như sau:

(Sách Đạo Đức Kinh Thậm Giải – Vô Ưu)